Maria Tenhemelopneming

Maria-Tenhemelopneming is de Rooms-katholieke benaming voor de feestdag van de opneming van Maria in de hemel "met lichaam en ziel".
In de Orthodoxe Kerk wordt dit feest de Ontslapenis van de Moeder Gods genoemd.

Ontstaansgeschiedenis van de feestdag
Over het overlijden en vervolgens met lichaam en ziel opgenomen worden in de hemel van Maria zijn verschillende verhalen in omloop die uit de kerkelijke traditie afkomstig zijn.
In de Bijbel wordt er niet over gerept.
Maria moet ergens tussen 36 en 50 n.Chr. zijn overleden ofwel in Jeruzalem ofwel in Ephese.
Volgens een bepaalde traditie waren alle apostelen hierbij aanwezig, behalve Tomas. Toen deze arriveerde was Maria's lichaam al begraven en om haar toch eer te bewijzen bezocht Tomas in zijn eentje haar graf.
Tomas zag toen de tenhemelopneming van Maria.
Daarbij kreeg hij van Maria haar gordel.
De overige apostelen geloofden dit niet totdat hij hun de gordel toonde en het lege graf.
Een opmerkelijke omkering van de situatie toen Tomas als enige apostel aanvankelijk niet geloofde in de verrezen Christus.
De Legenda Aurea van Jacobus de Voragine vermeldt een andere overlevering die wél meer aansluit bij de Bijbelse Tomas.
Ook hier zijn alle apostelen, behalve Tomas, getuige van Maria's dood, maar eveneens van haar tenhemelopneming.
Als Tomas zich later aansluit bij hen, gelooft hij de apostelen niet.
Plotseling valt de gordel van Maria uit de hemel, waarop Tomas alsnog gelooft dat Maria lijfelijk ten hemel is gevaren.

Na het concilie van Efeze (431), waar Maria de titel "Moeder van God" (Theotokos) kreeg toebedeeld, kende de Mariaverering een sterke opgang.
De oudste feesten 'Maria Boodschap' en de 'Opdracht in de tempel' waren nog vooral op Christus zelf gericht.
Later ontstonden feesten waarbij Maria als heilige werd geëerd: 'Maria Geboorte' en 'Maria-Tenhemelopneming'.
Dit laatste werd in 582 door keizer Mauritius officieel in Byzantium ingevoerd.
Op 15 augustus werd voor die tijd al de verjaardag van de kerkwijding van een aan Maria toegewijde basiliek op de weg tussen Betlehem en Jeruzalem gevierd.
Rome nam het feest van Maria-Tenhemelopneming over in de zevende eeuw onder paus Sergius I.

De Transitus Mariae-geschriften uit de zesde eeuw geven aan dat de dood van Maria als theologische vraagstelling toen reeds actueel was.

Aanvankelijk was 'Ontslaping' de naam voor deze feestdag: 'Dormitio Mariae' (Latijn) en 'Koimesis Theotokou' (Grieks).
In het westerse christendom werd, onder invloed van apocriefe teksten en volkslegenden, vanaf de achtste eeuw de term 'Tenhemelopneming van Maria' gebruikt.
In het Nieuwe Testament staat echter nergens dat Maria in de hemel is opgenomen.

Dogmaverklaring
Tijdens het eerste Vaticaans concilie (1869-1870) hadden 200 bisschoppen om de dogmatische definitie van de lichamelijke tenhemelopneming van Maria gevraagd.
In 1950 kondigde Paus Pius XII officieel het dogma fidei van de Tenhemelopneming af en bevestigde het in de Apostolische Constitutie Munificentissimus Deus.
De protestantse gemeenschap reageerde negatief.
De Orthodoxe Kerk gelooft weliswaar dat de Moeder Gods lichamelijk is opgevaren naar de hemel, maar kent desondanks geen dogma dat de lichamelijke tenhemelopneming van de Moeder Gods behelst.
In de kerkelijke traditie van de orthodoxie spreekt men onverkort van het Ontslapen van de Moeder Gods.

Actuele viering
In de Rooms-katholieke Kerk is Maria-Tenhemelopneming een hoogfeest en wordt steeds op 15 augustus gevierd.
In veel (katholieke) landen, waaronder België, Polen, Frankrijk, Luxemburg, Italië, Oostenrijk, Slovenië, Spanje en gedeeltelijk in Duitsland (in Saarland en gedeeltes van Beieren) is het een wettelijke feestdag.
Het in de volksmond gebruikte "Maria Hemelvaart" is volgens het katholieke geloof niet correct omdat Maria niet zelf ten hemel opsteeg maar door God in de hemel werd opgenomen.

In Arrondissement Antwerpen en omgeving, wordt tijdens 15 augustus tevens Moederdag gevierd.

In de Orthodoxe Kerk wordt het feest nog traditioneel aangeduid met de "Ontslapenis van de Moeder Gods".
Aan de viering gaat ook thans nog een voorbereidende vasten en een "voorfeest" op 14 augustus vooraf.
De naviering duurt tot en met 23 augustus.
In de Orthodoxe kerken van Jeruzalem, Rusland, Oekraïne, Servië, Georgië, Polen en de kloosters van het schiereiland Athos wordt het feest gevierd op 28 augustus, dit vanwege het uiteenlopen van de juliaanse kalender en gregoriaanse kalender.

Onder uw bescherming	Hans Smits
Maria wordt in de Hemel gekroond	H. Havee
Zalig zij die geloofd heeft	Hans Smits