Bestuur van de RK Kerk

 

Het centrale gezag van de RK Kerk wordt bestuurd door de Vaticaanse instellingen in de kleine kerkelijke staat Vaticaanstad. Het bestuursapparaat van de paus, als staatshoofd én als plaatsbekleder van Christus, opvolger van Petrus, is de Romeinse Curie.


Romeinse Curie
De paus wordt wel de bisschop van Rome genoemd. Hij wordt bijgestaan door de Romeinse Curie: congregaties, tribunalen en andere afdelingen binnen het Vaticaan. Zij stippelen samen met de paus het beleid uit van de kerk en leiden de kerk als staat. Het woord 'Curie' komt van het Latijnse 'curia' dat 'bestuurseenheid' betekent.

De instelling werd in 1588 door Pius X ingesteld. Het is uitgegroeid tot een bestuurlijk orgaan van meer dan honderd adviesraden en uitvoeringsinstanties. Van alle afdelingen, zijn de Congregaties erg belangrijk. Er zijn verschillende congregaties binnen het Vaticaan, waaronder:



De Congregatie van de Geloofsleer
Oudste van de congregaties. De congregatie houdt zich intensief bezig met de geloofsleer en morale leer van de katholieke kerk. Het is de belangrijkste congregatie die bevoegd is om alles wat de katholieke geloofsleer betreft, te onderzoeken, toe te staan of af te keuren. Er werken 14 kardinalen en 7 bisschoppen. De leiding is de prefect van de congregatie.


Congregatie voor de clerus
Deze congregatie houdt zich (kortweg) bezig met pastorale en geestelijke ontwikkeling van de priesters, catechese en kerkelijke administratie.


Congregatie voor de Oosterse kerken
Onderhoudt de relatie met de Oosterse kerken, zoals de Russisch Orthodoxe Kerk, de Koptische Kerk en Grieks-Orthodoxe Kerk. Het bestuur bestaat uit 24 kardinalen en 7 patriarchen. De voorzitter is de prefect.


Congregatie voor zalig- en heiligverklaringen
Het proces van zalig- en/of heiligverklaringen kan lang zijn en moet zorgvuldig gebeuren. Deze congregatie heeft dit belangrijke terrein in haar 'portefeuille'.


Congregatie voor de eredienst en sacramenten
Volledig heet dit bestuursorgaan 'Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regels voor de Sacramenten'. Zij bestudeert en bevordert de liturgische vieringen van de kerk op de juiste manier, bijvoorbeeld ten aanzien van intercommunie, kerkelijke kunst en kerkmuziek.


Overige congregaties
Andere congregaties zijn die van de Bisschoppen, voor benoemingen, de relatie tussen de bisdommen en het Vaticaan (bijvoorbeeld door Ad Liminabezoeken), die voor de Evangelisering, voor catechese, missie en evangelisatie, voor gewijd leven (relatie klooster en het Vaticaan) en voor seminaries (voor priesteropleidingen, wetenschappelijk onderzoek e.d.)


Staatssecretariaat
Het Staatssecretariaat is een volgend onderdeel van de Curie. Zij houden zich vooral bezig met het onderhouden van betrekkingen met andere staten, bijvoorbeeld via de diplomatieke buitenposten, ofwel nuntiaturen. Ook doet zij het bestuur van Vaticaanstad als het gaat om burgelijke wetgeving, economie, personele zaken enzovoorts. De bekende Zwitserse garde valt onder de hoede van het Staatssecretariaat.


Rechtbank
Er zijn drie kerkelijke rechtbanken, te weten de apostolische penitentiarie (voor gewetenskwesties, bijvoorbeeld biechtgeheim en voor aflaten), de Romeinse Rota (vergelijkbaar met de rechtbank zoals wij die kennen, voornamelijk voor huwelijkszaken met de 'auditores' als rechters) en de apostolische signatuur (vergelijkbaar met een beroepsinstantie, zoals een gerechtshof; het is de hoogste rechtsinstantie in Vaticaanstad).
 
 
Pauselijke raden en beheersorganen
Er zijn twaalf pauselijke raden en zes pauselijke beheersorganen.
De pauselijke raden zijn werkzaam op verschillende terreinen.
De pauselijke Raad voor de Leken is er bijvoorbeeld om lekenbewegingen goed te keuren. Ook zijn er raden voor de eenheid van de christenen (oecumenische gedachte, overleg Wereldraad van Kerken e.d.), voor het gezin, voor de dialoog met andere godsdiensten en voor cultuur.


College van Kardinalen
De paus wordt bijgestaan door een college van kardinalen.
Zij steunen hem in bestuur van de kerk.
Ook kiest het college kardinalen een nieuwe paus.
Het college van kardinalen bestaat uit maximaal 120 kardinalen, die een representatieve indruk geven aan de wereldkerk.
De kardinaal-deken is de voorzitter van het college van kardinalen.
De kardinalen worden gekozen door de paus.
Iemand die kardinaal is, blijft dat de rest van zijn leven.
 
 

Kerkvergaderingen
De kardinalen en bisschoppen ondersteunen de paus in het besturen van de universele wereldkerk. Geregeld komen ze samen om beleidskeuzes te doen op vragen van hun eigen tijd. Zo zijn er de concilies, bisschoppelijke synodes (zoals in 2005 over de eucharistie) en ad liminabezoeken, waarin lokale bisschoppen aan de paus verslag doen van lokaal kerkbestuur.

Een concilie is voor besluitvorming, een synode is dat in principe niet: zo'n vergadering is voor beraad en advies over pastorale en liturgische onderwerpen.